Newsfluencers ผู้ขับเคลื่อนมุมมองของคนไทยต่อประเด็นสังคม

เมื่อนักข่าวกลายมาเป็นอินฟลูเอนเซอร์? วีโร่เผยบทบาท “นิวส์ฟลูเอนเซอร์” ครีเอเตอร์ยุคใหม่ที่กำลังเปลี่ยนภูมิทัศน์สื่อไทยบนโลกดิจิทัล

ผลการศึกษาล่าสุดจากวีโร่ พบว่ากลุ่มครีเอเตอร์สายข่าวบนโซเชียลมีเดีย หรือ “นิวส์ฟลูเอนเซอร์” กำลังมีบทบาทในการขับเคลื่อนมุมมองของคนไทยต่อประเด็นสังคมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว โดยมี 3 กลุ่มหลักที่มีบทบาทมากที่สุด ได้แก่ ผู้พิทักษ์สังคม นักถ่ายทอดองค์ความรู้ และ ผู้เชื่อมโยงข่าวกับผู้คน

ท่ามกลางการเปลี่ยนผ่านครั้งใหญ่ของภูมิทัศน์สื่อไทย รูปแบบการให้ข้อมูลข่าวสารกำลังปรับจากการเสพสื่อแบบดั้งเดิมไปสู่การเสพข่าวจากครีเอเตอร์สายข่าวบนโซเชียลมีเดีย หรือที่เรียกกันว่า “นิวส์ฟลูเอนเซอร์ (Newsfluencers)” ที่เริ่มเข้ามามีบทบาทต่อพฤติกรรมการเสพข่าวของคนไทย

ในงานศึกษาล่าสุดของวีโร่ พบว่า มีนิวส์ฟลูเอนเซอร์ 5 กลุ่มหลัก ที่สะท้อนภาพการเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์การรับรู้ข้อมูลข่าวสารและความเชื่อมั่นของผู้บริโภคข่าวในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในประเทศไทยที่การเสพข่าวสารส่วนใหญ่เกิดขึ้นบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย ซึ่งส่งผลให้บทบาทของนิวส์ฟลูเอนเซอร์มีเพิ่มขึ้น จนกลายเป็นส่วนสำคัญของข้อถกเถียงต่าง ๆ ในสังคม

“นิวส์ฟลูเอนเซอร์ (Newsfluencers)” คือคำที่ผสมผสานระหว่างคำว่า News และ Influencer ใช้อธิบายกลุ่มคนที่ผลิตเนื้อหาข่าวเพื่อเผยแพร่บนโซเชียลมีเดียโดยเฉพาะ ซึ่งถึงแม้ว่าเหล่านิวส์ฟลูเอนเซอร์จะไม่ได้เข้ามาแทนที่บทบาทของสื่ออาชีพที่มีความเชี่ยวชาญในการตรวจสอบข้อเท็จจริงและรักษามาตรฐานในการรายงานข่าว ที่มีความจำเป็นอย่างมากในโลกยุคปัจจุบัน แต่พวกเขาก็มีบทบาทอย่างมากในการส่งเสริมให้ผู้ชมสามารถเข้าถึงข่าวต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว หลากหลาย และครอบคลุมมุมมองต่าง ๆ ได้มากยิ่งขึ้น

“การเกิดขึ้นของนิวส์ฟลูเอนเซอร์เป็นภาพสะท้อนของวิธีที่ผู้คนในยุคปัจจุบันเลือกเสพและรับรู้ข้อมูลข่าวสาร พวกเขาได้กลายมาเป็นมิติใหม่ของวงการสื่อมวลชนในยุคดิจิทัล ที่ผู้อ่านต้องการข้อมูลที่มีความรวดเร็ว เข้าถึงง่าย และน่าสนใจ นิวส์ฟลูเอนเซอร์เหล่านี้ช่วยเปลี่ยนเรื่องราวที่ซับซ้อนให้น่าสนใจ ผ่านการเล่าเรื่องและการใช้วิดีโอ ทั้งยังช่วยเป็นตัวเชื่อมระหว่างห้องข่าวกับหน้าจอโซเชียลมีเดีย ผ่านการทำให้ข่าวสารเป็นเรื่องใกล้ตัวและเป็นส่วนหนึ่งกับชีวิตประจำวันของผู้คนมากยิ่งขึ้น” ชาทรีน ซิสโวโย ที่ปรึกษาอาวุโสประจำภูมิภาคอาเซียนของวีโร่ กล่าว

จากการศึกษาข้อมูลเชิงลึกของนิวส์ฟลูเอนเซอร์เกือบ 100 โปรไฟล์ในอินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ไทย และเวียดนาม ผลการศึกษานี้ได้จำแนก “นิวส์ฟลูเอนเซอร์” ออกเป็น 5 กลุ่มหลัก

กลุ่มแรกคือ ผู้พิทักษ์สังคม หรือ Watchdogs ที่คอยตรวจสอบนโยบาย ต่อสู้กับผู้มีอำนาจ และเปิดเผยข้อเท็จจริง พร้อมนำเสนอข้อมูลเชิงลึกที่อยู่นอกเหนือจากข้อมูลในพาดหัวข่าว เพื่อให้ประชาชนเข้าใจประเด็นสำคัญ ๆ ได้อย่างรอบด้านมากยิ่งขึ้น

กลุ่มที่สองคือ นักถ่ายทอดองค์ความรู้ หรือ Explainers มักเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านที่ใช้ความรู้ทางวิชาชีพในการเปลี่ยนเรื่องยากให้เป็นเรื่องที่เข้าใจง่าย เปลี่ยนข้อมูลซับซ้อนให้กลายเป็นความรู้ที่นำไปใช้ได้จริง ครีเอเตอร์กลุ่มนี้มักจะสร้างความเชื่อมั่นในหมู่ผู้ติดตามด้วยเนื้อหาที่มีสาระและเข้าถึงง่าย

กลุ่มที่สามคือ ผู้เชื่อมโยงข่าวกับผู้คน หรือ Connectors ส่วนใหญ่เป็นอดีตนักข่าวหรือครีเอเตอร์ที่มีพื้นเพมาจากสื่อกระแสหลัก พวกเขานำเอาประสบการณ์และคุณภาพการผลิตในระดับมืออาชีพมาผสมผสานกับแนวทางการเล่าเรื่องของตัวเอง เพื่อถ่ายทอดมุมมองชีวิตของบุคคลสาธารณะที่มีบทบาทในสังคม

กลุ่มที่สี่คือ นักเสียดสีอย่างสร้างสรรค์ หรือ Satirists เป็นอีกกลุ่มครีเอเตอร์ที่มีบทบาทโดดเด่นในภูมิภาค พวกเขาใช้ อารมณ์ขันและไหวพริบเพื่อชวนสังคมตั้งคำถามต่อเรื่องสำคัญ ๆ รวมไปถึงประเด็นความขัดแย้งของผู้คนในชีวิตประจำวัน พร้อมถ่ายทอดข้อเท็จจริงที่สะท้อนความซับซ้อนของสังคมสมัยใหม่ได้เป็นอย่างดี

และกลุ่มสุดท้ายคือ นักสรุปข่าว หรือ Simplifiers ที่สามารถสรุปข่าวรายวันที่สำคัญ ในรูปแบบที่สั้นและเข้าใจง่าย เหมาะสำหรับผู้บริโภคข่าวยุคใหม่ที่ต้องการอัปเดตข้อมูลข่าวสารภายในเวลาที่จำกัด

ในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ข่าวการเมือง ข่าวคดีความระดับประเทศ และสถานการณ์ความขัดแย้งบริเวณชายแดน กลายมาเป็นประเด็นร้อนที่อยู่ในความสนใจของสังคมไทยเป็นอย่างมาก ปัจจัยเหล่านี้ทำให้ครีเอเตอร์กลุ่ม ผู้พิทักษ์สังคม นักถ่ายทอดองค์ความรู้และผู้เชื่อมโยงข่าวกับผู้คน กลายเป็นนิวส์ฟลูเอนเซอร์ที่มีอิทธิพลโดดเด่นที่สุด สังเกตได้จากการที่ผู้ติดตามหันมาพึ่งพาคอนเทนต์จากครีเอเตอร์กลุ่มนี้เป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในห้วงเวลาปัจจุบัน ที่ผู้คนต้องการข้อมูลข่าวสารที่ รวดเร็ว ชัดเจน และเข้าใจง่าย นิวส์ฟลูเอนเซอร์เหล่านี้สามารถสรุปข่าวให้เข้าใจง่าย นำเสนอข้อมูลอย่างรอบด้าน และเปิดพื้นที่ให้ผู้คนได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อประเด็นต่าง ๆ เพื่อแสวงหาความจริงในสังคมร่วมกัน

“ภูมิทัศน์สื่อไทยกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่องจากการเติบโตของครีเอเตอร์รุ่นใหม่บนโลกดิจิทัล แม้สื่อกระแสหลักยังคงเป็นแหล่งข้อมูลข่าวสารที่ผู้คนวางใจในด้านความถูกต้อง น่าเชื่อถือ ในขณะเดียวกัน ผู้ชมก็เริ่มหันมาให้ความสนใจกับนิวส์ฟลูเอนเซอร์มากขึ้น เพราะพวกเขาสามารถนำเสนอข่าวด้วยวิธีที่เข้าถึงง่าย รวดเร็ว และเต็มไปด้วยมุมมองที่น่าสนใจ” นิธิกานต์ ลดาเสถียร ผู้อำนวยการฝ่ายสื่อมวลชนสัมพันธ์ของ วีโร่ ประเทศไทย กล่าว

การสร้างสมดุลระหว่างความจริงใจและความน่าเชื่อถือ

ในยุคที่ความน่าเชื่อถือเป็นสิ่งสำคัญ นิวส์ฟลูเอนเซอร์ จะเข้ามามีบทบาทในการเชื่อมโยงความน่าเชื่อถือของสื่อเข้ากับความชื่นชอบในเนื้อหาที่มีความจริงใจได้อย่างลงตัว โดยนิวส์ฟลูเอนเซอร์แต่ละกลุ่มก็ต่างมีบทบาทในการเลือกออกแบบวิธีที่ผู้คนจะรับรู้ข่าวสารและมีส่วนร่วมกับประเด็นต่าง ๆ บนโลกดิจิทัลในรูปแบบของตัวเอง

สำหรับแบรนด์ การทำงานร่วมกับนิวส์ฟลูเอนเซอร์จึงจำเป็นต้องใช้แนวทางที่ต่างจากการทำงานกับอินฟลูเอนเซอร์ทั่วไป หรือสื่อกระแสหลัก งานศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า “นิวส์ฟลูเอนซิง (Newsfluencing)” หรือ การสร้างอิทธิพลผ่านการสื่อสารข่าวบนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย คือศาสตร์การสื่อสารแบบใหม่ที่ผสมผสานความน่าเชื่อถือของสื่อ ความเข้าใจในบริบททางสังคม และแนวคิดของผู้เล่าเรื่องเข้าด้วยกัน การสื่อสารในลักษณะนี้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงต้องอาศัยความละเอียดและความรอบคอบไม่ต่างจากงานข่าว แต่ในขณะเดียวกันก็ต้องมีความคล่องตัวและยืดหยุ่นตามแบบฉบับของครีเอเตอร์บนแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย

เมื่อต้องเลือกนิวส์ฟลูเอนเซอร์ แบรนด์จึงควรคัดเลือกครีเอเตอร์ที่มีทั้ง “ฐานผู้ติดตาม” และ “ความน่าเชื่อถือ” ในสัดส่วนที่พอ ๆ กัน โดยสามารถใช้เครื่องมือ TrueVibe™ ของวีโร่ในการวิเคราะห์ตัวชี้วัดระดับความน่าเชื่อถือและการมีส่วนร่วมของผู้ติดตาม การจับคู่เป้าหมายการสื่อสารของแบรนด์เข้ากับประเภทของนิวส์ฟลูเอนเซอร์ที่เหมาะสม จะช่วยให้สาระสำคัญถูกสื่อสารออกไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยยังคงไว้ซึ่งความน่าเชื่อถือของเนื้อหา

“นิวส์ฟลูเอนเซอร์มีชื่อเสียงและได้รับความไว้วางใจจากผู้ชมได้จนถึงทุกวันนี้ ก็เพราะพวกเขามีอิสระในการนำเสนอเนื้อหา และมีความสามารถในการสืบค้นเรื่องราวต่าง ๆ ของสังคม สิ่งที่แบรนด์ควรตระหนัก คือ การร่วมงานกับนิวส์ฟลูเอนเซอร์นั้น ไม่ใช่แค่การหาคนมาช่วยโปรโมทแบรนด์ด้วยเนื้อหาที่เตรียมไว้แล้วล่วงหน้า ในทางกลับกัน แบรนด์ควรมีความเชื่อใจและเปิดโอกาสให้ครีเอเตอร์ได้มีอิสระในการเล่าเรื่องในแบบของตัวเอง ซึ่งนอกจากจะช่วยดึงดูดผู้ชมแล้ว ยังสามารถสร้างความน่าเชื่อถือให้กับตัวนิวส์ฟลูเอนเซอร์และสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับแบรนด์ไปด้วยพร้อมกัน” อุมาพร วิทเทเกอร์-ทอมป์สัน ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริการลูกค้าและประธานฝ่ายอินฟลูเอนเซอร์ ของวีโร่ กล่าว

งานศึกษานี้ได้สรุปว่า เมื่อภูมิทัศน์ของการบริโภคข้อมูลข่าวสารเริ่มขยายตัว และมีผู้เล่นและแพลตฟอร์มใหม่ ๆ เข้ามามีบทบาทมากขึ้น บทบาทของสื่อกระแสหลักและนิวส์ฟลูเอนเซอร์จะเริ่มเชื่อมประสานกันมากขึ้นเรื่อย ๆ การเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้ไม่ควรถูกมองว่าเป็นความท้าทายใหม่ที่ต้องหวาดกลัว หากแต่คือโอกาสในการเปิดพื้นที่ให้ประชาชนสามารถเข้าถึงข้อมูล เปิดรับมุมมองที่หลากหลาย และยกระดับมาตรฐานของการรายงานข่าวให้มีความโปร่งใส มีจริยธรรม และมีความน่าเชื่อถือมากยิ่งขึ้น

สามารถอ่านรายงานฉบับเต็ม เพื่อศึกษามุมมองและข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับบทบาทของนิวส์ฟลูเอนเซอร์ในการกำหนดนิยามใหม่ของความน่าเชื่อถือ การเข้าถึงข่าวสาร และความไว้วางใจของผู้ชมในยุคดิจิทัล ได้ที่: https://vero-asean.com/whitepaper/newsfluencers-in-southeast-asia